معرفی انواع پردازنده های اینتل

شرکت اینتل یکی از دو سازنده اصلی انواع پردازنده‌های کامپیوتر در دنیا است که طی دهه‌ها فعالیت مستمر و ارائه تکنولوژی‌های پیشتاز، همواره توانسته است میلیون‌ها کاربر را جذب محصولات خود کند. انواع پردازنده های اینتل در ایران سال‌هاست که نسبت به پردازنده‌های AMD محبوبیت بیشتری دارند و هنوز هم بیشتر افراد سراغ مدل‌های این برند می‌روند. حال به همین بهانه قصد داریم مروری به تمام انواع پردازنده های این شرکت طی سال‌های گذشته داشته باشیم و آنها را دقیق‌تر بشناسیم. اما ابتدا پیش از هر چیزی، بد نیست مقداری با تاریخچه و سابقه فعالیت شرکت اینتل آشنا شویم.

تاریخچه شرکت اینتل

شرکت اینتل ابتدا با نام N M Electronics در سال 1968 میلادی یعنی حدود 55 سال پیش، توسط سه نفر با نام‌های «گوردون مور»، «رابرت نویس» و «آرتور راک» تاسیس شد. رابرت نویس اولین مخترع مدار مجتمع (IC) و میکروچیپ در تاریخ به حساب می‌آید که سال 1959 میلادی موفق شده این قطعه را از جنس سیلیکون بسازد. این شرکت ابتدا کار خود را با ساخت چیپ برای انواع رم آغاز کرد. سه سال بعد بود که اولین پردازنده با کاربرد تجاری در تاریخ توسط اینتل عرضه شد. اما حدود یک دهه طول کشید تا این کار تبدیل به تمرکز اصلی این شرکت شود، چرا که کامپیوترهای شخصی یا PC در دهه 80 میلادی رواج یافتند.

اینتل از دهه 90 میلادی فعالیت خود پیرامون ساخت انواع پردازنده را بیشتر و بیشتر کرد و تاثیر قابل توجهی روی شکل‌گیری طراحی امروزی کامپیوترهای دسکتاپ و پردازنده‌ها داشته است. این شرکت امروزه علاوه بر CPU روی ساخت چیپ‌های مخصوص مادربرد و شبکه، پردازنده‌های موبایل، فلش مموری و حتی چیپ گرافیکی هم تمرکز دارد. اینتل هم‌اکنون یکی از پردرآمدترین شرکت‌ها در کشور آمریکا به حساب می‌آید که در سال 2022 میلادی حدود 63 میلیارد دلار درآمد داشته است.

این شرکت طی بیش از چهل سال‌ها، انواع پردازنده با تکنولوژی‌ها و معماری‌های مختلف ساخته و روانه بازار کرده است. میان تمام انواع پردازنده های اینتل، برخی بیشتر از بقیه شهرت یافتند و موفق شدند که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

انواع سری های پردازنده های اینتل

1. سری پنتیوم (Pentium) اینتل
2. سری زئون (Xeon) اینتل
3. سری Core اینتل
4. سری سلرون (Celeron) اینتل
5. سری Atom اینتل

این پنج سری، مشهورترین و شناخته‌شده‌ترین انواع پردازنده های شرکت اینتل به حساب می‌آیند. این برند سری‌های دیگری هم دارد، اما آنها محدود به کاربردهای خاصی هستند و برای همین آنها را ذکر نکرده‌ایم. پنج سری‌ای که قرار است در ادامه معرفی کنیم، بیشترین کاربر را طی بیست الی سی سال اخیر داشته‌اند و مناسب استفاده در کامپیوترهای خانگی هستند (البته جز سری Atom که مخصوص لپ‌تاپ و دستگاه‌های قابل حمل است).

سری پنتیوم (Pentium) پردازنده های اینتل

سری پنتیوم جزو مشهورترین پردازنده های اینتل به حساب می‌آید که قبلا در ایران هم کاربران زیادی داشت. اولین مدل از این سری در سال 1993 میلادی منتشر شد و پیش از معرفی سری Core پردازنده‌های پنتیوم، محصولات پرچمدار اینتل بودند. تولید سری پنتیوم همچنان ادامه دارد، اما مدل‌های جدید آن صرفا پردازنده‌هایی ساده با توان پردازشی پایین هستند که تنها در کامپیوترهای با مصارف بسیار ساده به کار می‌آیند.

این سری با معماری x86 ابتدا ساختار خاص خود را داشت، اما پس از معرفی محصولات جدیدتر، اینتل تصمیم گرفت تا معماری پنتیوم بیشتر به سری Core و Atom شبیه شود. حتی در مقطعی، مدل‌های پنتیوم همان مدل‌های ضعیف‌تر از سری Core بودند که فرکانس آنها کمتر و برخی امکانات غیرفعال شده بود. اینتل سال 2017 دو خط تولید جدید برای پردازنده‌های پنتیوم در نظر گرفت:

• مدل Pentium Silver که برای دستگاه‌های کم‌صرف طراحی شده و معماری مشابه پردازنده‌های Atom و Celeron دارد
• مدل Pentium Gold که طراحی مشابه سری Core دارد و مناسب سیستم‌هایی است که کاربر تازه‌کار از آن استفاده می‌کند

پردازنده‌های پنتیوم قبلا در لپ‌تاپ هم استفاده می‌شدند، اما اینتل از امسال تصمیم گرفت تا سری جدیدی را جایگزین این مدل و همچنین مدل‌های سلرون برای لپ‌تاپ کند. آخرین سری عرضه شده از پردازنده های پنتیوم برای موبایل، سری Intel Pentium Gold 8000 است که از پنج هسته و شش ترد، فرکانس 3.3 الی 4.4 گیگاهرتز و 8 مگابایت حافظه کش بهره می‌برند. این سری در کامپیوترهای با سخت‌افزار یکپارچه و مینی پی‌سی‌ها استفاده می‌شود. اما آخرین مدل عرضه شده برای کامپیوترهای دسکتاپ مدل Intel Pentium Gold 7400 است که زمستان سال 1401 در دسترس قرار گرفت و یک پردازنده دو هسته‌ای با فرکانس 3.7 گیگاهرتز و 6 مگابایت حافظه کش است.

سری زئون (Xeon) پردازنده های اینتل

پردازنده های Xeon اینتل که اولین مدل آن در سال 1998 میلادی عرضه شد، پردازنده‌های قدرتمندی هستند که به طور خاص در ورک‌ استیشن، سرورها و مراکز شبیه‌سازی و هوش مصنوعی از آن استفاده می‌شود. پردازنده های زئون ساختاری مشابه مدل‌های رایج دسکتاپ دارند، اما از امکانات بیشتری نظیر پشتیبانی از حافظه‌های ECC، تعداد مسیر PCI Express بیشتر، تعداد هسته بالاتر و ظرفیت بالای رم بهره می‌برند.

علاوه بر موارد ذکر شده، طراحی مدل‌های Xeon به گونه‌ای است که می‌توانند برای زمان طولانی فعالیت کنند و پردازش‌های مداوم را انجام دهند. برای همین آنها مناسب استفاده در سرورها هستند که هر ثانیه، حجم بسیار زیادی اطلاعات روی آنها پردازش و جابه‌جا می‌شود. اما در عین حال این پردازنده‌ها کارایی مناسب برای کامپیوترهای دسکتاپ را ندارد. چون فرکانس هسته یا همان Clock Rate پایین‌تری در ارزش اقتصادی مشابه دارند. سیستم‌های تحت شبکه بیشتر روی انجام موازی عملیات‌ها تمرکز دارند و برای همین، تعداد هسته نسبت به فرکانس در اولویت است. ولی با همین وجود، هنوز هم برخی کاربرها مثل ادیتورها، سراغ پردازنده های Xeon می‌روند.

این سری از انواع پردازنده های اینتل از زمان تولدش تا به حال تکنولوژی‌های متعددی داشته است. ابتدا معماری سری Xeon مشابه پردازنده‌های پلتینیوم بود. بعدا اینتل برای این محصولات خود سراغ استفاده از معماری پردازنده‌های Core رفت و تا همین یکی دو سال اخیر چنین روشی را پیش گرفته بود. اما پس از مهاجرت به فناوری 7 نانومتری برای ترانزیستورها، کم‌کم سعی کرده تا مسیر جدایی برای آنها در نظر بگیرد. دو سری اخیر پردازنده‌های زئون با نام Sapphire Rapids و Emerald Rapids جزو این مسیر هستند که جدیدترین سری یعنی Emerald در آذر ماه 1402 عرضه شده است و پنجمین نسل از پردازنده‌های مجهز به فناوری 7 نانومتری به حساب می‌آید.

پردازنده های زئون هم‌اکنون دسته‌بندی‌های مختلفی دارند که اینجا به معرفی آنها می‌پردازیم:

• سری Intel Xeon E که ساده‌ترین محصولات زئون را شامل می‌شود و برای سرورهای ساده با حجم اطلاعات کم کاربرد دارد. پردازنده‌ها این سری از فناوری 14 نانومتری برخوردار هستند و بین 4 الی 8 هسته دارند. آخرین مدل‌های این سری در پاییز 2021 میلادی عرضه شد
• سری Intel Xeon D که یکی از متنوع‌ترین سری پردازنده‌های زئون به حساب می‌آید. این پردازنده‌های طیف وسیع نیازها از سرورهای ساده و خانگی گرفته تا سیستم‌های امنیتی، هوش مصنوعی و تحلیل داده را شامل می‌شود. ساده‌ترین پردازنده این سری 2 هسته دارد که این تعداد در قوی‌ترین مدل به 20 هسته می‌رسد. این سری مجهز به فناوری 10 نانومتری است و از رم‌های DDR4 پشتیبانی می‌کند
• پردازنده‌های Intel Xeon W گزینه‌ای ایده‌آل برای طراحان، هنرمندها و افراد حرفه‌ای در زمینه شبیه‌سازی سه‌بعدی و انیمیشن‌سازی است. این پردازنده‌ها ترکیبی عالی از قدرت، سرعت و امنیت را به ارمغان می‌آورند و کاملا مناسب استفاده از نرم‌افزارهای ساخت جلوه‌های کامپیوتری (VFX)، شبیه‌سازی سه‌بعدی و حتی هوش مصنوعی خواهند بود. مدل‌های فعلی که در حالت تولید هستند از 4 تا 56 هسته دارند و از معماری 7 نانومتری بهره می‌برند. همچنین این پردازنده‌ها از حداکثر 2 ترابایت رم DDR5 پشتیبانی می‌کنند
• سری Intel Xeon Max یکی از قوی‌ترین سری پردازنده‌های اینتل و طبق گفته این شرکت، تنها پردازنده‌های با معماری x86 که از قابلیت HBM (High-Bandwidth Memory یا حافظه با پهنای باند بالا) بهره می‌برند. این پردازنده‌های 7 نانومتری مختص کار در سرور و ورک‌استیشن‌های گسترده هستند و بین 32 تا 56 هسته دارند. همچنین این سری از حداکثر 4 ترابایت حافظه DDR5 پشتیبانی می‌کند و در نتیجه، سریع‌ترین سیستم‌های ممکن را در سرور و ورک‌استیشن خواهید داشت. جدیدترین این سری پردازنده‌ها در زمستان 1401 منتشر شده است
• سری Intel Xeon Scalable جدیدترین سری معرفی شده از پردازنده‌های زئون به حساب می‌آید. عنوان Scalable در اسم این سری به این معناست که شما می‌توانید از این مدل‌ها در سیستم‌هایی استفاده کنید که بیشتر از یک سوکت پردازنده دارند. اینتل تا حالا پنج نسل از این سری را عرضه کرده است که نسل چهارم و پنجم آن بر مبنای فناوری 7 نانومتری تولید شده‌اند. این سری شامل پردازنده‌های مخصوص سرور، دیتاسنتر و ورک‌استیشن می‌شود که سرعت فوق‌العاده‌ای دارند. خود سری Intel Xeon Scalable چهار دسته‌بندی دارد:
  • دسته‌بندی Intel Xeon Bronze شامل پردازنده‌هایی برای مشاغل کوچک‌تر که سرورهای کمی دارند و بیشتر برای ذخیره اطلاعات و تامین نیازهای پایه‌ای از آنها استفاده می‌شود. این مدل‌ها بین 6 تا 8 هسته دارند، اما می‌توانند تا حداکثر 4 ترابایت حافظه DDR5 را پشتیبانی کنند. لازم به ذکر است این نوع پردازنده تنها با سرور دارای یک سوکت پردازنده سازگار است
  • دسته‌بندی Intel Xeon Silver بهترین مدل‌ها برای کسب و کارهای کوچک و متوسط را ارائه می‌دهد که سریع و قدرتمند هستند، پایداری بالایی دارند و از جدیدترین فناوری‌های اینتل بهره می‌برند. پردازنده‌های این سری بین 8 تا 20 هسته با فرکانس 3 الی 4 گیگاهرتز دارند و قادر به پشتیبانی از حداکثر 4 ترابایت رم DDR5 هستند. سری سیلور از سرورها و مادربردهای مجهز به دو سوکت پردازنده پشتیبانی می‌کنند
  • دسته‌بندی Intel Xeon Gold مدل‌هایی هستند که بسته به مدل، بین یک الی چهار سوکت پردازنده را پشتیبانی می‌کنند و مناسب دیتاسنترها گسترده، پردازش‌های ابری و سیستم‌های تحت شبکه هستند. پردازنده‌های زئون گلد طیف وسیعی دارند و از 4 تا 32 هسته را شامل می‌شوند. بهره‌مندی از جدیدترین فناوری‌های اینتل، تضمین‌کننده قدرت، سرعت و امنیت بالای این پردازنده‌هاست
  • دسته‌بندی Intel Xeon Platinum قدرتمندترین پردازنده‌های این سری هستند که برای وسیع‌ترین و سنگین‌ترین سرورها، دیتاسنترها و ورک‌استیشن‌ها طراحی شده‌اند. قدرتمندترین و جدیدترین مدل این رده 60 هسته با فرکانس 1.9 الی 3.5 گیگاهرتز دارد و از 112.5 مگابایت حافظه کش بهره می‌برد. پردازنده‌های زئون پلتینیوم می‌توانند تا 8 سوکت را هم پشتیبانی کنند. بنابراین برای سرورهای با حجم بالای پردازش، بدون شک باید سراغ این سری بروید

سری Core پردازنده های اینتل

حال نوبت به مشهورترین و محبوب‌ترین انواع پردازنده های اینتل می‌رسد. شرکت اینتل اولین مدل از سری Core را اولین بار در سال 2006 میلادی روانه بازار کرد و پس از آن این سری، جای پردازنده‌های پنتیوم را به عنوان مدل‌های رایج گرفت. پردازنده‌های Core شامل طیف بسیار متنوعی است که کاربرهای عادی با نیازهای اولیه، گیمرها و افراد حرفه‌ای همچون ادیتورها، آرتیست‌ها و طراحان سه‌بعدی را هدف می‌گیرد. این سری جایی بود که اینتل برای اولین بار، سراغ ساخت پردازنده‌هایی رفت که بیشتر از یک هسته داشتند و این گونه بود که پتانسیل‌های بسیار بیشتری برای طراحی CPU در دنیای فناوری آزاد شد.

اینتل تا به حال 16 نسل کلی از سری Core ساخته است که همه آنها را مختصر معرفی خواهیم کرد. اما پیش از آن سراغ مرور نام‌گذاری رایجی می‌رویم که امروزه برای محصولات این سری استفاده می‌شود. اینتل اولین بار در سال 2008 و همزمان با عرضه نسل اول، این نام‌گذاری را به همگان نشان داد.

سری Core i3

پردازنده‌های دارای این نامگذاری، پردازنده‌های اقتصادی با قدرت نسبتا پایین (نسبت به مدل‌های هم نسل خود) هستند که بیشتر از آنها در سیستم‌های اداری و سیستم‌های خانگی با مصارف سبک استفاده می‌شود. اولین مدل با این پیشوند، پردازنده Intel Core i3-530 بود که ژانویه سال 2010 میلادی (دی ماه 1388) عرضه شد. پردازنده‌های Core i3 حداکثر 4 هسته دارند و مدل‌های نسل 12 تا 14 به لطف جهش قدرت قابل توجه نسبت به نسل‌های گذشته، حتی برای گیمینگ در سطح معمولی (مثلا بازی‌های آنلاین سبک) هم کارآمد هستند.

سری Core i5

پردازنده‌های میان‌رده و مین‌استریم که نیاز انواع کاربران را تامین می‌کنند. پردازنده‌های Core i5 نه تنها برای گیمینگ قدرت خوبی دارد، بلکه حتی نرم‌افزارهای گرافیکی و سه‌بعدی در سطح متوسط هم با این مدل‌ها اجرای قابل قبولی خواهند داشت. اولین مدل از انواع پردازنده های اینتل با این پیشوند در سپتامبر سال 2009 میلادی (شهریور 1388) با نام Intel Core i5-750 عرضه شد که چهار هسته با فرکانس حداکثر 3.2 گیگاهرتز و 8 مگابایت حافظه کش داشت. اما در جدیدترین انواع این سری، تعداد هسته به 14، حداکثر فرکانس به 5.3 گیگاهرتز و حافظه کش به 24 مگابایت می‌رسد.

سری Core i7

پردازنده‌های قدرتمند و بالارده اینتل که بین نامگذاری‌های فعلی، قدیمی‌ترین آنها به حساب می‌آید. اینتل اولین بار سه مدل پردازنده با این نامگذاری را همزمان در نوامبر 2008 (آبان ماه 1387) عرضه کرد؛ پردازنده‌های Core i7-920 و Core i7-940 و Core i7-965 Extreme Edition که همگی‌شان تعداد هسته و کش برابر داشتند، اما میزان فرکانس و ضریب‌شان متفاوت بود. مدل‌های Core i7 به لطف قدرت پردازشی بالا، برای سیستم‌های گیمینگ قوی و همچنین سیستم‌های حرفه‌ای برای نرم‌افزارهای گرافیکی و رندرینگ مناسب هستند. تعداد هسته در این پردازنده‌ها در جدیدترین نسل به 20 عدد می‌رسد که هر کدام فرکانسی بین 2.5 تا 5.6 مگاهرتز دارند و حافظه کش‌شان به 33 مگابایت می‌رسد.

سری Core i9

قدرتمندترین پردازنده‌های اینتل در هر نسل دارای این نامگذاری هستند؛ پردازنده‌هایی برای ارائه بهترین عملکرد ممکن در سیستم‌های دسکتاپ. حال این سیستم برای گیمینگ، رندرینگ، هوش مصنوعی یا محاسبات سنگین باشد فرقی نمی‌کند. اولین مدل با این پیشوند Intel Core i9-7900X بود که ژوئن 2017 میلادی (خرداد 1396) در دسترس قرار گرفت. تعداد بالای هسته از همان اول، یکی از مشخصه‌های این سری بود و هست. برای مثال مدل ذکر شده، هنگام انتشار 10 هسته داشت که جهش خیره‌کننده‌ای نسبت به مدل‌های Core i7 بود. پردازنده‌ای چون Intel Core i9-14900K که جدیدترین نماینده این رده به حساب می‌آید، مجهز به 24 هسته و 32 رشته و 36 مگابایت حافظه کش است و همچنین این قابلیت را دارد تا فرکانس پردازشی حداکثر 6 مگاهرتز را در حالت عادی ارائه دهد. صد البته این سری به لطف توان پردازشی بسیار بالا، هم قیمت بالایی دارد و هم گرمای زیادی تولید می‌کند. بنابراین حتما باید از یک خنک‌کننده مایع قدرتمند برای حفظ دما در بازه مناسب استفاده نمایید.

این نوع نامگذاری که به صورت Core ix بود، قرار است از سال 2024 تغییر کند و حرف i حذف خواهد شد. این یعنی جای Core i9 از پیشوند Core 9 برای پردازنده‌های پرچمدار اینتل استفاده خواهد شد.

بالاتر گفتیم که شرکت اینتل تا حالا 16 نسل از پردازنده‌های Core را عرضه کرده است. حال در ادامه مروری مختصر به این 16 نسل خواهیم داشت.

نسل های پردازنده سری Core اینتل

نسل Core

اولین پردازنده‌های شرکت اینتل در واقع پردازنده‌های موبایل بودند که برای ساخت انواع لپ‌تاپ از آنها استفاده می‌شد. نسل اول، پردازنده‌های موبایل با معماری x86 بودند که دو هسته داشتند، اما در مدل‌های عرضه شده با نام Solo یک هسته غیرفعال می‌شد. این نسل در سال 2006 میلادی در دسترس قرار گرفت.

نسل Core 2

اولین نسل از سری Core که برای کامپیوترهای خانگی عرضه شد و شروعی بر تصاحب جایگاه پردازنده‌های پنتیوم بود. همچنین این سری، اولین مدل‌هایی بودند که از میکرومعماری Core بهره می‌بردند؛ ساختاری با مصرف برق و حرارت کمتر که کاملا مناسب فعالیت پردازنده‌هایی با بیش از یک هسته بود. خود این نسل چهار سری مختلف داشت:

• سری Core 2 Solo شامل پردازنده‌های تک هسته‌ای یا مدل‌های دو هسته‌ای که یک هسته‌شان غیر فعال می‌شود
• سری Core 2 Duo شامل پردازنده‌های دو هسته‌ای
• سری Core 2 Quad شامل پردازنده‌های چهار هسته‌ای
• سری Core 2 Extreme که در واقع ورژن قوی‌تر دو سری قبل بودند و فرکانس بالاتر و ضریب بیشتری داشتند. این سری بهترین گزینه برای اورکلاک کردن پردازنده به حساب می‌آمد

پردازنده‌های Core 2 طی بازه‌ای دو ساله از سال 2006 و 2008 عرضه شدند تا بالاخره نوبت به اولین نسل رسمی از این پردازنده‌ها رسید.

نسل اول پردازنده های اینتل (Nehalem)

شرکت اینتل در سال 2008 میلادی، معماری جدیدی با اسم رمز Nehalem را معرفی کرد که اساس اولین پردازنده‌های Core i5 و Core i7 تاریخ بود. نامگذاری رسمی پردازنده‌های کور هم با همین نسل شکل گرفت. برای همین است که اینتل از این نسل به عنوان نسل اول یاد می‌کند. این شرکت از سال 2008 تا 2011 میلادی 14 پردازنده مختلف از این نسل را روانه بازار کرد. پردازنده‌های Core i3 و Core i5 از سوکت LGA 1156 و پردازنده‌های Core i7 از سوکت LGA 1366 برخوردار بودند.

نسل دوم پردازنده های اینتل (Sandy Bridge)

نسل دوم پردازنده‌های اینتل که با اسم رمز Sandy Bridge هم شناخته می‌شود، نظم بیشتری در نامگذاری به خود گرفت و عدد 2xxx به عنوان نشان‌دهنده مدل و نسل، بین تمام مدل‌ها مشترک بود. سوکت اکثر مدل‌های این نسل LGA 1155 بود، اما سه مدل پرچمدار با سوکت LGA 2011 عرضه شدند. نسل دوم در سال 2011 در دسترس قرار گرفت.

نسل سوم پردازنده های اینتل (Ivy Bridge)

نسل سوم از انواع پردازنده های اینتل با اسم رمز Ivy Bridge در سال 2012 و 2013 عرضه شدند و به لطف استفاده از سوکت یکسان (LGA 1155 و LGA 2011) با مادربردهای نسل دوم سازگار بودند. نسل سوم اولین نسلی بودند که رسما از مدل 64 بیت ویندوز 10 پشتیبانی کردند.

نسل چهارم پردازنده های اینتل (Haswell)

اینتل برای نسل چهارم پردازنده‌های خود از معماری جدیدی با اسم رمز Haswell رونمایی کرد؛ معماری‌ای که شروعی بر تولید پردازنده‌های کم‌مصرف برای لپ‌تاپ‌ها بود. این سری در سال 2013 میلادی عرضه شد و از سوکت LGA 1150 بهره می‌برد. البته سه مدل اکستریم که در سال 2014 عرضه شدند، سوکت LGA 2011-3 داشتند.

نسل پنجم پردازنده های اینتل (Broadwell)

نسل پنجم پردازنده‌های کور اینتل در واقع، نسخه جمع و جورتر نسل چهارم محسوب می‌شود که تمرکز آن بیشتر روی پردازنده‌های موبایل بود. این نسل تنها پنج پردازنده برای دسکتاپ داشت که همگی از سوکت LGA 1150 بهره می‌بردند و طی اواخر سال 2014 و اوایل 2015 میلادی عرضه شدند.

نسل ششم پردازنده های اینتل (Broadwell / Skylake)

اولین پردازنده‌های عرضه شده از نسل ششم شامل چهار مدل Core i7 از معماری Broadwell برخوردار بودند، اما اینتل برای باقی مدل‌ها معماری جدیدی با نام Skylake را استفاده کرد. این معماری پایه‌گذاری معماری پردازنده‌های اینتل برای چند نسل بعد بود. مدل‌های نسل ششم مبتنی بر Broadwell از سوکت LGA 2011-3 بهره می‌بردند، اما برای مدل‌های Skylake سوکت LGA 1151 جایگزین آن شد.

نسل هفتم پردازنده های اینتل (Skylake / Kaby Lake)

این نسل نقطه شروع تولید پردازنده‌های Core i9 بود که با معماری Skylake و سوکت LGA 2066 عرضه شدند، اما مدل‌های دیگر نسل هفت از معماری جدید Kaby Lake بهره بردند که سوکت LGA 1151 داشتند. نسل هفتم در سال‌های 2016 و 2017 میلادی عرضه شد و پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه پشتیبانی از انواع انکودهای ویدیویی داشت. این معماری همچنین برای اولین بار در پردازنده‌های کور از فناوری Hyper-Threading پشتیبانی می‌کرد.

نسل هشتم پردازنده های اینتل (Coffee Lake)

اینتل در سال 2017 میلادی و برای اولین بار در تاریخ ده ساله پردازنده‌های Core تصمیم به افزایش تعداد هسته‌های تمام مدل‌ها در نسل هشتم گرفت. اما در عوض خبری از سری Core i9 نبود. پردازنده‌های دسکتاپ در این نسل از فناوری Coffee Lake بهره می‌بردند که شباهت زیادی به Skylake دارد، اما افزایش تعداد هسته، تاثیر قابل توجهی روی عملکرد محصولات این نسل داشت. مشابه نسل شش و هفت اینجا هم شاهد استفاده از سوکت LGA 1151 بودیم.

اینتل در این نسل بر خلاف پردازنده‌های دسکتاپ، چند معماری مختلف برای پردازنده‌های موبایل طراحی کرد. هر کدام از این معماری‌ها تلاش می‌کرد بخش خاصی مثل مقدار فرکانس، میزان انرژی مصرفی یا اندازه چیپ را بهبود دهد.

نسل نهم پردازنده های اینتل (Skylake / Coffee Lake)

پردازنده‌های نسل نهم اینتل، پیشرفت قابل توجهی نسبت به قبل نداشتند و از نسخه به‌روزشده معماری‌های Skylake و Coffee Lake در آنها استفاده شده بود. این نسل برای اولین بار می‌توانست از 128 گیگابایت رم در یک سیستم پشتیبانی کند. سوکت تمام این مدل‌های نسل LGA 1151 بود.

نسل دهم پردازنده های اینتل (Cascade Lake / Comet Lake)

اولین مدل‌های عرضه شده از نسل دهم پردازنده‌های اینتل، مدل اکستریم پردازنده‌های Core i9 بود که سال 2019 میلادی عرضه شدند و در نام آنها، پسوند X به چشم می‌خورد. این سری با معماری Cascade Lake ساخته شدند که نسل پیشرفته معماری Skylake به حساب می‌آید. اگر چه این سری تفاوت خاصی نسبت به نسل قبلی ندارد، اما اینتل موفق شد با قیمت بسیار کمتری آنها را تولید کند که نسبت به مدل‌های Core i9 قبل از خود نصف شده است.

پس از آن اینتل در سال 2020 میلادی، مدل‌های بیشتر را با معماری Comet Lake در دسترس قرار داد که هنوز هم ساختار مشابه Skylake داشتند. اینتل موفق شد در این نسل، تعداد هسته‌ها و رشته‌ها را باز هم افزایش دهد؛ طوری که تعداد رشته‌ها در تمام مدل‌ها دو برابر تعداد هسته بود و بنابراین، قابلیت Multi-Threading بهترین عملکرد ممکن را ارائه می‌داد. اینتل بعدا در سال 2010 پردازنده‌های Core i3 بیشتری از نسل دهم در دسترس قرار داد که نتیجه تقاضای بالای آن بود. پس از چند نسل، اینتل این بار تصمیم به تغییر سوکت پردازنده گرفت که نتیجه‌اش، استفاده از سوکت LGA 2066 برای پردازنده‌های Core i9 اکستریم و سوکت LGA 1200 برای دیگر مدل‌های این نسل بود.

نسل یازدهم پردازنده های اینتل (Rocket Lake)

نسل یازدهم سی‌پی‌یو های اینتل شباهت‌های زیادی با نسل دهم دارد. مثلا معماری‌اش با نام Rocket Lake همچنان در همان مسیری است که با معماری Skylake آغاز شد. همچنین این بار هم از سوکت LGA 1200 استفاده شده است که یعنی کاربر امکان استفاده از مادربردهای مخصوص نسل دهم را دارد. پردازنده‌های نسل یازدهم که در سال 2021 میلادی در دسترس قرار گرفتند، برای اولین بار مجهز به پردازنده‌هایی شدند که از خروجی تصویر 8K 12bit و 4K 10bit پشتیبانی می‌کند. نسل یازدهم همچنین اولین پردازنده‌های سازگار با رابط گرافیکی PCI Express 4.0 محسوب می‌شود.

نسل دوازدهم پردازنده های اینتل (Alder Lake)

پردازنده‌های اینتل در نسل‌های دهم و یازدهم، درخشش سابق را تجربه نکرد. اما نسل دوازدهم به لطف جهش‌های قابل توجه با استقبال زیادی روبرو شد. پس از سال‌ها استفاده از معماری‌های 14 نانومتری، اینتل برای اولین بار از معماری 7  نانومتری با نام Alder Lake استفاده کرد که نسبت به نسل قبلی، عملکرد کاملا بهتری داشت. این نسل که از سوکت جدید LGA 1700 بهره می‌برد، اولین نسل پردازنده‌های اینتل شد که به طور رسمی از رم‌های DDR5 پشتیبانی می‌کند و به این ترتیب، پتانسیل بسیاری بیشتری برای افزایش قدرت سیستم‌های خانگی آزاد شد.

نسل دوازدهم پردازنده‌های اینتل در پاییز 2021 و زمستان 2022 میلادی در دسترس قرار گرفتند و هم‌اکنون یکی از محبوب‌ترین سری پردازنده‌ها در دنیا به حساب می‌آیند.

خرید پردازنده‌های نسل دوازدهم اینتل از فروشگاه کالاهمراه

نسل سیزدهم پردازنده های اینتل (Raptor Lake)

سیزدهمین نسل از سری پردازنده‌های اینتل روی همان معماری هایبریدی بنا شده‌اند که نسل دوازدهم قرار داشت. معماری 7 نانومتری با نام Raptor Lake با پیشرفت‌هایی همراه بود که باعث بهبود عملکرد این نسل می‌شد. برای مثال میزان پشتیبانی از رم در این نسل برای اولین بار به 192 گیگابایت رسید که جهشی قابل توجه نسبت به 128 گیگابایت محسوب می‌شود. این نسل هم از سوکت LGA 1700 پشتیبانی می‌کند و با مادربردهای نسل دوازده سازگار است.

خرید پردازنده‌های نسل سیزدهم اینتل از فروشگاه کالاهمراه

نسل چهاردهم پردازنده های اینتل (Raptor Lake Refresh)

همان طور که از اسم مشخص است، انواع پردازنده های اینتل در نسل چهاردهم از نسخه به‌روزشده معماری نسل سیزدهم بهره می‌برند. این نسل در حال حاضر آخرین و جدیدترین نسل عرضه شده توسط اینتل محسوب می‌شود که نیمی از مدل‌های آن، پاییز 2023 در دسترس قرار گرفته‌اند و انتظار می‌رود باقی مدل‌های رایج در زمستان 2024 میلادی یعنی زمستان 1402 شمسی عرضه شود. این نسل بهبود خیلی زیادی نسبت به قبل ندارد و هنوز هم از سوکت LGA 1700 در آن استفاده شده است که یعنی با دو نسل قبلی سازگاری دارد.

خرید پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل از فروشگاه کالاهمراه

سری سلرون (Celeron) پردازنده های اینتل

اینتل دقیقا امسال، تولید سری پردازنده های سلرون را برای همیشه متوقف کرد. اما این سری به مدت 25 سال جزو محصولات ثابت این شرکت به حساب می‌آمد. سری پردازنده‌های Celeron شامل مد‌ل‌هایی با مشخصات ساده و قدرت پایین هستند که برای سیستم‌های اداری با مصارف پایه‌ای کاربرد دارند. مدل‌های سلرون حداکثر 2 هسته دارند و بسیاری از قابلیت‌هایی که در پردازنده‌های کور و پنتیوم وجود دارد، اینجا در دسترس نیست. اولین مدل سلرون از انواع پردازنده های اینتل در سال 1998 میلادی یعنی 25 سال پیش عرضه شد. آخرین مدل هم زمستان 1400 در دسترس قرار گرفت. شرکت اینتل امسال کرد از امسال، برند جدیدی با نام Intel Processor جایگزین دو برند سلرون و پنتیوم می‌شود و لپ‌تاپ‌های با پردازنده‌های رده پایین، چنین اسمی خواهند داشت. این طور که به نظر می‌رسد، دیگر در آینده خبری از پردازنده‌های Celeron در خط تولید مدل‌های دسکتاپ نخواهد بود.

سری Atom پردازنده های اینتل

پردازنده های اتم یکی دیگر از مدل‌های شناخته شده میان انواع پردازنده های اینتل به حساب می‌آید. این سری طیف وسیعی از مدل‌ها را دارد، اما نکته تمایز اصلی آن نسبت به دیگر سری‌ها مثل Core در مصرف برق کم آن است. برای همین هم اینتل از این پردازنده‌ها در انواع لپ‌تاپ‌های با کاربرد عادی، نوت‌بوک و دستگاه‌های قابل حمل استفاده می‌کند. صد البته که دسته‌بندی این سری از پردازنده‌های Core مخصوص لپ‌تاپ جداست. ابتدا این سری Centrino Atom نام داشت، اما اینتل پس از مدتی کوتاه تصمیم گرفت تنها از کلمه Atom برای برندینگ استفاده کند. اولین مدل از پردازنده‌های اتم در سال 2008 میلادی عرضه شد و تنها یک هسته داشت، اما جدیدترین محصولات این سری حداکثر بین 20 الی 24 هسته دارند و از توان پردازشی خیلی خوبی بهره می‌برند.

تفاوت نسل های 12 و 13 پردازنده های اینتل

همان طور که عنوان کردیم، هر دو نسل 12 و 13 پردازنده های اینتل از معماری 7 نانومتری و سوکت LGA 1700 استفاده کرده‌اند. اما اینتل در نسل سیزدهم تعداد هسته‌ها را افزایش داده است تا شاهد افزایش توان قابل توجهی در این سری شویم. برای نمونه سراغ قوی‌تری مدل هر دو نسل می‌رویم. مدل Intel Core i9-12900K مجهز به 16 هسته و 24 ترد است، اما مدل Intel Core i9-13900K از 24 هسته و 32 ترد بهره می‌برد که یعنی شاهد افزایش 50 درصدی تعداد هسته و 25 درصدی تعداد رشته‌ها هستیم. چنین پیشرفتی، تاثیر قابل توجهی روی عملکرد پرچمدار نسل سیزدهم می‌گذارد که قطعا نتیجه آن در نرم‌افزارها و بازی‌های مختلف قابل مشاهده است.

خوشبختانه به لطف استفاده از سوکت یکسان در هر دو نسل، افرادی که قصد مهاجرت از نسل 12 به 13 دارند، دیگر نیازی به تعویض مادربرد نخواهند داشت و تنها باید بایوس مادربرد را آپدیت کنند.

تفاوت نسل های 13 و 14 پردازنده های اینتل

جهش قدرتی که بین دو نسل 12 و 13 دیدیم، متاسفانه بین نسل 13 و 14 از پردازنده‌های اینتل دیده نمی‌شود. هم‌اکنون تنها سه مدل از نسل چهاردهم در دسترس قرار دارد که کمترین تفاوت بین آنها و مدل‌های مشابه در نسل سیزدهم دیده می‌شود. مدل 14600K هیچ فرقی از لحاظ تعداد هسته، تعداد رشته و فرکانس ندارد. مدل پرچمدار یعنی 14900K هم صرفا فرکانس بیشتری از 13900K ارائه می‌دهد و اولین پردازنده دسکتاپ تاریخ است که فرکانسش به 6 گیگاهرتز می‌رسد. بیشترین تفاوت در مدل 14700K دیده می‌شود که تعداد هسته و رشته در آن افزایش یافته است.

نسل 14 پردازنده‌های اینتل سوکت یکسانی با نسل‌های دوازدهم و سیزدهم دارد. بنابراین مهاجرت به نسل جدید برای کاربران این دو نسل راحت خواهد بود و فقط باید بایوس مادربردشان به‌روز شود.