آشنایی با انواع پنل مانیتور IPS و VA و TN

یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که هنگام خرید مانیتور باید به آن توجه کنید، نوع پنل است. پنل مانیتور یکی از اجزای اصلی این وسیله به حساب می‌آید و تصویر نهایی از طریق آن به کاربر نشان داده می‌شود. نوع پنل به طور مستقیم روی مشخصات نهایی یک مانیتور تاثیر می‌گذارد. پس هنگام خرید بهتر است تا با انواع پنل مانیتور آشنا شوید و تفاوت‌های هر کدام را با دیگری بدانید.

پنل مانیتور چه انواعی دارد؟

ابتدا این مورد را ذکر کنیم که پنل یک مانیتور با نوع نوردهی آن فرق دارد. پس LCD یا LED بودن یک صفحه نمایش، پنل آن را تعیین نمی‌کند. سازندگان مانیتور امروزه برای ساخت محصولات خود از سه پنل رایج بهره می‌برند. این سه نوع شامل IPS و VA و TN می‌شود. هر کدام از این پنل‌ها مزایا و معایبی دارند که آن‌ها را مناسب کاربران با نیازهای مشخص می‌کند.

پنل IPS

پنل IPS (مخفف In-Plane Switching) که در مانیتورهای LCD وجود دارد، شامل یک لایه از کریستال مایع است که بین دو شیشه قرار می‌گیرد و به اصطلاح، ساندویچی می‌شود. مولکول‌های کریستال موازی با سطوح شیشه‌ای و در جهت از پیش تعیین شده قرار گرفته‌اند و با هر بار اعمال جریان الکتریکی جهت جدیدی به خود می‌گیرند. همین تغییر جهت باعث پدید آمدن تصاویر مختلف در صفحه نمایش می‌شود.

این نوع پنل در اواسط دهه‌ی 90 میلادی و با هدف افزایش کیفیت رنگ‌ها و در نهایت، نمایش تصویری باکیفیت‌تر اختراع شد. پنل IPS در حال حاضر نسبت به دو پنل رایج دیگر، بهترین کیفیت را در تولید و نمایش رنگ‌ها دارد و از این جهت، بهترین گزینه برای کاربرانی است که می‌خواهند رنگ‌ها را در طبیعی‌ترین و دقیق‌ترین حالت ممکن مشاهده کند. بنابراین مانیتورهای IPS بهترین گزینه برای گرافیست‌ها، تدوین‌گرها، دیجیتال آرتیست‌ها و همچنین گیمرهایی است که به دنبال بهترین و عمیق‌ترین تجربه‌ی بصری ممکن می‌گردند.

زاویه دید هم یکی دیگر از نقاط قوت IPS به حساب می‌آید. مانیتورهای مجهز به این پنل، زاویه دید معادل 178 درجه را در هر دو جهت عمودی و افقی در دسترس قرار می‌دهند و در نتیجه، تقریبا از هر زاویه‌ای کیفیت تصویر با کاهش مواجه نخواهد شد. کنتراست این مدل هم به طور قابل توجهی از پنل TN بیشتر است، اما به طور معمول پنل VA بهترین کنتراست را ارائه می‌دهد. البته استثناهایی مثل سری ProArt از مانیتورهای ایسوس هم وجود دارد که با وجود استفاده از پنل IPS، کنتراست فوق‌العاده‌ای دارند.

در عین حال اما پنل IPS بی‌نقص نیست. اولین چالش سر راه این نوع پنل در نمایش رنگ سیاه است که معمولا دو مدل رقیب، نتیجه‌ی بهتری نشان می‌دهند. مانیتورهای IPS هم معمولا زمان تاخیر بیشتری دارند (به طور میانگین 5 میلی ثانیه) که این مقدار برای مانیتورهای TN به 1 میلی ثانیه می‌رسد. البته مدل‌هایی با تاخیر کم هم در بازار وجود دارند، اما گران‌تر از انتظارتان هستند. برآورده کردن تمام این انتظارات در کنار هم به طبع، برق بیشتری هم مصرف می‌کند.

پنل VA

پنل مانیتور VA (مخفف Vertical Alignment) نوعی از پنل مانیتورهای LCD است که کریستال‌های مایع در آن، به صورت عمودی بین دو شیشه قرار می‌گیرد. وقتی که ولتاژی به کریستال اعمال نشود، کریستال‌ها در حالت اولیه‌ی خود باقی می‌ماند و صفحه‌ی سیاه روی مانیتور نشان داده می‌شود. به محض اعمال ولتاژ، ذرات کریستال حالت مورب به خود می‌گیرند و نور را از خود عبور می‌دهند تا در نهایت، تصویر شکل بگیرد.

پنل‌های VA به لطف ساختاری که دارند، رنگ مشکی را بهتر و واقعی‌تر از دیگر پنل‌ها نشان می‌دهند و کنتراست‌شان هم بیشتر است. اما در کیفیت نمایش رنگ و زاویه دید پایین‌تر از IPS قرار می‌گیرد. البته همچنان این پنل تصویر را با کیفیتی عالی نمایش می‌دهد و گزینه‌ی مناسب و رایجی در مانیتورهای گیمینگ است. چرا که پکیج مناسبی از کیفیت تصویر عالی، زاویه دید مناسب، تاخیر کم و رفرش ریت بالا را با قیمتی مناسب در دسترس قرار می‌دهد.

پنل TN

پنل مانیتور TN (مخفف Twisted Nematic) قدیمی‌ترین پنل میان پنل های موجود به حساب می‌آید که موجب خلق مانیتورهای LCD شد. کریستال مایع در این نوع پنل تحت دماهای مختلف، حالت‌های مختلفی به خود می‌گیرد که در هر کدام، نور به اندازه‌ی خاصی از آن رد می‌شود. با اعمال ولتاژ، مسیر عبور نور به مقدار مشخصی بسته می‌شود و طیف خاصی از رنگ خاکستری روی صفحه نمایش پدید می‌آید که در نهایت، به خلق یک تصویر منجر می‌شود.

پنل‌های TN به خاطر سرعت بالای خلق تصاویر، کمترین تاخیر را بین سه پنل رایج دارند. برای همین هم مانیتورهای TN محبوبیت نسبتا بالایی بین گیمرهای حرفه‌ای دارند که سرعت بالا برای‌شان حرف اول را می‌زند. پنل TN مشابه VA کیفیت بسیار خوبی در نمایش رنگ سیاه و دیگر رنگ‌های تیره دارد. همین مورد در کنار سرعت بالا کمک می‌کند تا گیمرهای حرفه‌ای علاوه بر مشاهده جزئیات با دقت بالا، واکنش مناسبی هم نشان دهند. این نوع پنل بهترین گزینه برای مانیتورهای با رفرش ریت بالا (120 هرتز و بیشتر) است. تمام این موارد در کنار قیمت ساخت پایین‌تر نسبت به VA و IPS مانیتورهای TN را به انتخابی عالی برای گیمرهای حرفه‌ای بدل می‌سازد.

اما بهای این سرعت بالا، کنتراست کمتر، کیفیت رنگ پایین‌تر و زاویه دید محدودتر نسبت به VA و IPS است. بنابراین مانیتور با پنل TN به کاربرهایی که کیفیت تصویر در اولویت‌شان قرار دارد پیشنهاد نمی‌شود.

کدام پنل مانیتور برای نیاز کاربری شما مناسب است؟

حالا که با نقاط قوت و ضعف هر کدام از سه پنل مانیتور IPS و VA و TN آشنا شده‌ایم، می‌توانید متوجه شوید که کدام یک مناسب نیاز شما خواهد بود. پس با توجه به موارد گفته شده تا اینجا:

• مانیتور IPS بهترین انتخاب برای کاربرانی است که کیفیت تصویر و رنگ‌ها برای‌شان بیشترین اهمیت را دارد. کاربرانی مثل گرافیست‌ها، عکاس‌ها، تدوین‌گرها و همچنین گیمرهایی که بیشتر به سراغ بازی‌های تک‌نفره می‌روند و می‌خواهند از گرافیک بازی‌ها بیشترین لذت را ببرند. بهترین مانیتورهای موجود در بازار هم معمولا از پنل IPS یا OLED بهره می‌برند.
• مانیتور VA یک انتخاب میانی به حساب می‌آید که تصاویر و رنگ‌ها را با کیفیت خیلی خوب نمایش می‌دهد و از کنتراست بالاتری نسبت به IPS برخوردار است. مانیتورهای دارای این پنل، یک گزینه‌ی مناسب برای تمام گیمرها و همچنین کاربرانی است که کامپیوتر را برای استفاده‌ی چندمنظوره دارند.
• مانیتورهای TN به لطف تاخیر بسیار کم و سرعت بالای بروزرسانی، بهترین انتخاب برای گیمرهای حرفه‌ای است که سراغ بازی‌های آنلاین رقابتی و سریع می‌روند. با وجود قیمت ارزان‌تر، این نوع مانیتور برای کاربرد‌های عادی و روزمره مثل وبگردی و خواندن و نوشتن هم بسیار مناسب است.